काठमाडौं – अमेरिकी वन्यजन्तु अधिकारीहरूले तीन दशकमा करिब ५ लाख ‘आक्रमणकारी’ अमेरिकी उल्लूहरू मार्ने योजना बनाएका छन् । मार्न लागिएका उल्लूहरू एक प्रजातीका हुन्, जसले लोप हुन लागेका उल्लूका दुई प्रजातीलाई विस्थापन गरिरहेका छन् । विज्ञ भन्छन्, ‘मार्न लागिएको प्रतिबन्धित उल्लू (स्ट्रिक्स भेरिया) पूर्वी उत्तरी अमेरिकाका ठूला उल्लूहरू हुन् तिनिहरूले साना र लोपहुन लागेका उल्लूको पनि सिकार गरिरहेका छन् ।’

यो निर्णयले लोपहुन लागेका उल्लू बचाउन मदत पुग्ने भए पनि निर्णय क्रुर भएको भन्दै पशु अधिकारकर्मीहरूले भने यसको बिरोध गरिरहेका छन् ।

यूएस फिश एण्ड वाइल्डलाइफ सर्भिस (एफडब्लुएस) अनुसार प्रतिबन्धित उल्लू २० औं शताब्दीको प्रारम्भमा ग्रेट प्लेन्स र उत्तरी बोरियल वनमा ‘मानव–प्रेरित परिवर्तनहरू’ पछि मिसिसिपी नदीको पश्चिमतिर जान थालेका थिए । त्यसपछि ती उल्लूहरूले वाशिंगटन, ओरेगन र क्यालिफोर्नियामा आफ्नो संख्या बढाए र ती क्षेत्र कब्जा गरे जहाँ उनीहरूलाई अहिले ‘आक्रमणकारी प्रजाति’ मानिन्छ ।

उत्तरपश्चिममा प्रतिबन्धित उल्लूहरूको आगमनले दुई देशी उल्लू प्रजातिहरूलाई प्रतिकूल असर पारेको बताइएको छ । ती देशी उल्लूमा उत्तरी स्पटेड उल्लू (स्ट्रिक्स ओक्सीडेन्टालिस काउरिना) र क्यालिफोर्निया स्पोटेड उल्लू (स्ट्रिक्स ओक्सीडेन्टालिस ओक्सीडेन्टालिस) हुन् । यी दुबै प्रजाती आक्रमणकारीहरू भन्दा धेरै साना छन् । यिनीहरू खाना र आफ्नो क्षेत्रको लागि पनि प्रतिस्पर्धात्मक छन् ।

क्यालिफोर्नियाको सान्ता क्लारा युनिभर्सिटीका अनुसार, दुवै देशी प्रजातिहरू विगत केही दशकहरूमा आफ्नो असली संख्याबाट पनि खुम्चिएका छन् । कारण वर्जित उल्लूहरूले पनि उनीहरूसँग संभोग गर्न थाल्नु नै हो ।

साना उल्लूको संख्या विगत केही दशकहरूमा गम्भीर रूपमा घटेको छ । यी प्रजातिहरूको अधिकांश दायराहरूमा निषेधित उल्लूहरू छन् । यी प्रजातिहरू हाल लोपोन्मुख प्रजाति ऐन (ईएसए) मा खतराको रूपमा सूचीबद्ध गरिएको छ, जसको अर्थ यूएस फिश एण्ड वाइल्डलाइफ सर्भिस यी प्रजातिहरूको सुरक्षा गर्न बाध्य छ ।

जुलाई ३ मा, एफडब्लुएसले सार्वजनिक टिप्पणी प्रक्रिया पूरा गरेपछि आफ्नो अन्तिम प्रस्तावित प्रतिबन्धित उल्लू व्यवस्थापन रणनीति पनि जारी गरिसकेको छ । एक तथ्यांक अनुसार ३० वर्षको अवधीमा लगभग ४ लाख ५० हजार प्रतिबन्धित उल्लूहरू हटाउने लक्ष्य राखेको छ । यो संख्या प्रतिबन्धित र हाइब्रिड उल्लुहरूको हो । यो योजना यस वर्षको अन्त्यसम्ममा आधिकारिक रूपमा पुष्टि हुनसक्छ ।

यो तथ्यांक हेर्दा ठूलो संख्यामा उल्लू मार्न लागिएको जस्तो लाग्न पनि सक्छ । प्रस्तावित समय सीमामा मारिने प्रतिबन्धित उल्लू अमेरिकी संख्याको १ प्रतिशत भन्दा कम मात्र हट्नेछ । जसको परिणामस्वरूप एफडब्लुएस द्वारा प्रस्तावित अन्य, अधिक आक्रामक व्यवस्थापन विकल्पहरू भन्दा कम हताहत हुनेछ । जसले चराहरूमध्ये झण्डै दोब्बर भन्दा बढी मार्ने सुझाव दिएको छ ।

अधिकारीहरूका अनुसार यो निर्णयले आक्रमणकारी उल्लुलाई हटाउन र लोप हुन लागेकालाई जोगाउन मद्दत गर्नेछ, जसले क्यालिफोर्नियामा देखिएका साना उल्लूहरूलाई सुरक्षित गर्नेछ । यद्यपि, यो योजनाले प्रतिबन्धित उल्लूहरूलाई उत्तरपश्चिममा रहन सक्षम बनाउनुपर्छ । ‘यो एक उल्लू विरुद्ध अर्कोको बारेमा छैन,’ एक राज्य पर्यवेक्षक केसिना लीले भने ।

आक्रमणकारी उल्लूहरू मार्नमा लाइसेन्स प्राप्त शिकारीहरू खटाइने तयारी छ । स्थानीय जनतालाई भने आक्रमणकारी उल्लूलाई गोली हान्ने अनुमति दिइएको छैन । एफडब्लुएसको प्रतिवेदन अनुसार उल्लू मार्नमा सीसा र गोला बारुदको प्रयोग गरिने छैन, किनभने यसले वातावरणमा प्रभाव पार्छ ।

यद्यपि, यी निर्णयको बिरोध पनि रोकिएको छैन । मार्चमा, जब नयाँ व्यवस्थापन रणनीतिको मस्यौदा जारी गरिएको थियो, कम्तिमा पनि ७५ वटा वन्यजन्तु संरक्षण र पशुकल्याण संगठनहरूको समूहले उक्त योजनाको निन्दा गर्दै खुला पत्र जारी गरेका थिए । उनीहरूले यसलाई ‘विशाल रूपमा लापरवाह’ र ‘असफल हुने विनाश’ भनेका छन् । तर, आलोचकहरूले यसको वैकल्पिक उपायका विषयमा भने केही बोलेका छैनन् ।