ताप्लेजुङ - पूर्वी पहाडी एवं हिमाली जिल्लामा मनग्य उत्पादन हुने अलैँचीको मूल्य एक दशकयताकै उच्च भएको छ ।

मूल्य प्रतिमन (४० किलोको एक मन) एक लाख हाराहारी पुगेको हो । अलैँचीको मूल्य लाख छेउछाउ पुग्न १० वर्ष लाग्यो । यसवर्ष अलैँचीले राम्रो भाउ पाएको छ ।

विगतमा अलैँचीले मूल्य नपाउँदा कृषक मर्कामा परेका थिए । अहिले उत्साहित भएका छन् । अलैँची विदेशबाट सबैभन्दा धेरै पैसा भित्राउने नगदे बाली पनि हो । स्थानीय बोलीचालीको भाषामा यसलाई ‘खोल्सीको कालो सुन’ पनि भनिन्छ ।

यसवर्ष बिक्री गर्ने सिजनमै कृषकले राम्रो मूल्य पाएका छन् । अहिले पहाडी जिल्लामै प्रतिमन ९० देखि ९५ हजार मूल्यसम्ममा किनबेच भइरहेको छ । कुनै ठाउँमा मूल्य ९८ हजारसम्म पनि छ ।

अलैँची व्यापारी एवं उद्योग वाणिज्य संघ इलामका अध्यक्ष चेतनाथ पौडेल (कृष्ण) गुणस्तरीय अलैँचीले राम्रो मूल्य पाएको बताउँछन् । उनका अनुसार अलैँचीको मूल्य २०७९ सालमा प्रतिमन ३२ हजार र २०८० सालमा ६० हजार प्रतिमन थियो ।

अलैँचीको मूल्य १० वर्षअघि एक लाख नाघेको थियो । त्यसपछि घटेर प्रतिमन १० हजार रूपैयाँसम्ममा पनि कारोबार भयो । अहिले फेरि भाउ उच्च भएको छ ।

मूल्य बढे पनि अलैँची खरिद र निकासीमा कुनै समस्या नरहेको पौडेलले बताए । उनका अनुसार अहिले भारत र तेस्रो मुलुकमा माग उच्च छ । माग उच्च भएकै कारण मूल्य ह्वात्तै बढेको व्यापारीहरु बताउँछन् ।

दशकअघि मूल्य उच्च हुँदा किसानले अरू सबैजसो बाली मासेर अलैँची लगाएका थिए । तर, भाउ घट्दा निक्कै निराश पनि भए । त्यहाँमाथि रोगको प्रकोप र जंगली जनावरले दिएको सास्ती त छँदै थियो ।

एकपटक रोपेपछि दशकौंसम्म फलिरहने स्थानीय जातको अलैँचीले केही वर्षअघि देशकै अर्थतन्त्रमा ठूलो हिस्सा ओगटेको थियो । तर, रोग र कीराको संक्रमणले ९० प्रतिशतभन्दा बढी अलैँची सखाप बनायो । किसानका बगान उजाडिए ।

किसानले पुनः भारतबाट भित्रिएको नयाँ जातको अलैँची लगाएका थिए । तर, प्रतिफल राम्रो दिएन ।

व्यापार तथा निकासी प्रवर्धन केन्द्रका अनुसार बर्सेनि सवा चार अर्ब रुपैयाँ बराबरको अलैँची विदेश निकासी हुन्छ । चालु वर्ष २०८१÷०८२ को पहिलो तीन महिनामा ७ सय ८३.७५ मेट्रिक टन अलैँची मेची भन्सारबाट निर्यात भएको छ । यो अघिल्लो वर्षको तुलनामा ४९ प्रतिशतले थोरै हो ।

आव २०८०÷०८१ यो अवधिमा १ हजार ५ सय २५.९६ मेट्रिक टन अलैँची निर्यात भएको थियो । अलैँची देशका ४२ जिल्लामा उत्पादन हुने गरेको छ । नेपाल सबैभन्दा बढी अलैँची उत्पादन गर्ने देश हो ।

पूर्वी पहाडका ७ जिल्लामा कूल उत्पादनको ९४ प्रतिशत अलैँची फल्छ । इलाम, पाँचथर, ताप्लेजुङ, संखुवासभा, धनकुटा, तेह्रथुम र भोजपुर अलैँची उत्पादनमा प्रख्यात छन् ।

किसानले अलैँची भर्खरै थन्क्याइसकेका छन् । अब किसानको घरबाट धमाधम अलैँची बजार पुग्न थालेको छ । भोजपुरको षडानन्द नगरपालिकाका कृषक देवबहादुर तामाङ यसवर्ष अलैँचीले राम्रो मूल्य पाएको बताउँछन् ।

‘कीरा र रोगको संक्रमणले अलैँचीमा धेरै दुःख दिएको छ । बोटहरु मरेका छन् । तर, बाँचेका बोटमा फलेको अलैँचीले राम्रो मूल्य पायो । यसवर्ष अलैँची कृषकलाई राहत मिलेको छ,’ उनले भने । तामाङका अनुसार २०७१ सालतिर अलैँचीको मूल्य प्रतिमन एक लाख नाघेको थियो ।