सन् २०२२ विभिन्न वातावरणीय घटनाक्रमका लागि अर्को वर्ष थियो। असहनीय गर्मीको लहर र विनाशकारी खडेरीदेखि विनाशकारी बाढी र जङ्गलको आगोसम्म - हामीले यो सबै देखेका -सुनेका हौं ।छौं। यो गर्मी निस्सन्देह इतिहासमा अनगिन्ती चरम मौसमी घटनाहरू संझनामा अवश्य रहनेछन् । जसले विनाश ल्यायो, सयौं हजारौंको ज्यान लियो, र विश्वभर लाखौं विस्थापित भए।

भर्खरको आईपीसीसी प्रतिवेदनले स्पष्ट रूपमा देखाउँछ कि विश्वले विश्वव्यापी तापमान वृद्धिको महत्त्वपूर्ण १.५  डिग्री सेल्सियस सीमामा रहन सक्षम हुने दृष्टिलाई द्रुत रूपमा गुमाउँदैछ र संयुक्त राष्ट्र संघको एक गम्भीर रिपोर्टले पनि सुझाव दिन्छ कि हामी हरितगृहको मात्राको रूपमा २ डिग्री सेल्सियस भन्दा माथि तातो हुने तहमा छौं। वायुमण्डलमा ग्यासहरूको निरन्तर वृद्धि जारी छ।

स्थिति नाटकीय छ र कठोर उपायहरू आवश्यक छ। धन्यबाद, तर यी सबै खराब समाचार होइनन्। यस वर्ष, केहि घटनाक्रमले हामीलाई थोरै निराश त बनायो। तर केही यस्ता काम पनि भएका छन् । जसले  जलवायु चिन्ताको सामना गर्न मद्दत गर्नेछ र आगामी वर्षको लागि तपाईं हामीलाई हाम्राे प्याराे पृथ्वीकाे सुरक्षामा बढी विश्वस्त बनाउन मद्दत गर्नेछ।

नवीकरणीय ऊर्जा उत्पादनमा नयाँ रेकर्ड

युक्रेनमा भएको युद्ध र यस वर्ष जीवाश्म इन्धनको बढ्दो मूल्यले निस्सन्देह देशहरूलाई वैकल्पिक ऊर्जा स्रोतहरू खोज्न बाध्य बनाएको छ। रूसकाे निणर्य पछि ग्यासमा छोटो, युरोपेली संघले नवीकरणीय ऊर्जा पूर्वाधार मापन गर्न प्रयासहरू बढाएको छ, र परिणाम आशाजनक छ। २०२२ को दोस्रो त्रैमासिकमा, ब्लकको ऊर्जा मिश्रणको ४३ प्रतिशत नवीकरणीय ऊर्जाबाट आएको थियो, ब्लकका सदस्य राष्ट्रहरू मध्ये १९ ले रेकर्ड हावा र सौर्य ऊर्जा उत्पादन हासिल गरेका थिए। र यो सत्य हो कि केहि देशहरू ऊर्जा संकटको बीचमा कोइलामा फर्केका छन् (अस्थायी रूपमा भए पनि), हालैको तथ्याङ्कले नोभेम्बरमा इयु उत्सर्जन कम्तिमा ३० वर्षको सबैभन्दा कम मूल्यमा पुगेको देखाउँछ ।

तर युरोप एक्लै थिएन। चीन, अमेरिका र भारत - जसको आर्थिक वृद्धि मुख्यतया कोइला र ग्याँस द्वारा इन्धनले भएको छ । उनीहरू  पनि आफ्नो शून्य लक्ष्य  प्राप्त गर्न वैकल्पिक ऊर्जा स्रोतहरूमा सर्ने आफ्नो प्रतिबद्धतामा ठूलो प्रगति गरेको छ।

अन्तर्राष्ट्रिय ऊर्जा एजेन्सीको पछिल्लो प्रतिवेदनका अनुसार, विश्वव्यापी वृद्धि यति धेरै भएको छ कि नवीकरणीय ऊर्जा अब २०२५ सम्म विश्वव्यापी बिजुली उत्पादनको सबैभन्दा ठूलो स्रोत बन्ने ट्र्याकमा छ, र २०२७ सम्म, विश्वको नवीकरणीय क्षमताको दोब्बर क्षमता हुनेछ।

अमेरिकाले देशको इतिहासमा सबैभन्दा ठूलो जलवायु विधेयक पारित गर्यो

अगस्टमा, अमेरिकी राष्ट्रपतिले  मुद्रास्फीति न्यूनीकरण ऐन (आईआरए) मा हस्ताक्षर गरे। विधानको ऐतिहासिक टुक्रा अमेरिकाको इतिहासमा जलवायु र ऊर्जामा एकल सबैभन्दा ठूलो लगानी हो, जसले अमेरिकामा हरियाली भविष्यको लागि मार्ग प्रशस्त गर्दछ - चीन पछि विश्वको दोस्रो ठूलो प्रदूषक राष्ट्र - तर अन्ततः सम्पूर्ण ग्रहको लागि पनि।

यस विधेयकमा नवीकरणीय ऊर्जा, विशेष गरी सौर्य, वायु, साथै आणविक उर्जा उत्पादन र स्वच्छ उर्जाका लागि थप सुविधाहरू विकास गर्न प्रोत्साहनहरू समावेश छन्। यसले विद्युतीय सवारी साधनहरूलाई अझ सस्तो बनाउन र कम आय भएका घरपरिवारहरूलाई ग्यासबाट चल्ने कारहरूबाट टाढा हुन मद्दत गर्न कर छुटहरू पनि प्रदान गर्दछ। स्वच्छ ऊर्जामा लगानीका लागि यी प्रोत्साहनहरू मार्फत, सरकारले उपभोक्ताहरूलाई थप दिगो विकल्पहरू बनाउन दबाब दिने आशा गर्दछ।

थप कुरा के हो भने, IRA ले कार्बन क्याप्चर, युटिलाइजेसन, र क्वेस्ट्रेसन (CCUS) परियोजनाहरूका लागि ठूलो प्रोत्साहन प्रदान गर्दछ र कार्बन क्याप्चर र सिक्वेस्टेशन क्रेडिटहरूको लागि योग्यता विस्तार गर्दछ।

कमजोर र विकासशील राष्ट्रहरूलाई जलवायु परिवर्तनको क्षतिको क्षतिपूर्ति प्रदान गर्ने सम्झौता

इजिप्टमा भएको कोप २७  शिखर सम्मेलनमा छलफलको मुख्य विषयहरू मध्ये एक थियो, धनी राष्ट्रहरूले कमजोर ग्लोबल साउथलाई उपलब्ध गराउनु पर्ने आर्थिक सहयोग। ग्लोबल वार्मिंगमा उनीहरूको सानो योगदानको बावजुद, विकासशील राष्ट्रहरूले मानववंशीय जलवायु परिवर्तनका कारण हुने सबैभन्दा ठूलो आर्थिक, सामाजिक, र सांस्कृतिक क्षति र क्षतिहरू भोगिरहेका छन्।

यस वर्ष पाकिस्तानमा आएको विनाशकारी बाढीजस्ता ठूला प्रकोपपछि कोपको इतिहासमा पहिलो पटक नोक्सान र नोक्सानीको विषयलाई एजेन्डामा राखेको सहमतिका साथ सम्मेलन सुरु भएको हो । एसियाली राष्ट्र, जसले विश्वव्यापी कार्बन फुट प्रिन्टमा नगण्य ०.८ प्रतिशत योगदान पुर्‍याउँछ, अभूतपूर्व, अनिश्चित वर्षाले प्रभावित भएको थियो जसले प्रकोप-प्रवण राष्ट्रमा ठूलो विनाश निम्त्यायो, लगभग २,००० मानिसहरूको मृत्यु भयो, लाखौं विस्थापित भयो, र शहर र पूर्वाधारमा क्षति पुर्‍यायो। लगभग यूएस डलर २८ बिलियन को लागी।

दुई हप्ताको तनावपूर्ण वार्ता पछि, अन्तिम कोप २७  सम्झौताले ग्लोबल वार्मिङबाट "विशेष गरी जोखिममा रहेका" विकासोन्मुख देशहरूलाई जलवायु परिवर्तनबाट उत्पन्न घटनाहरू, जस्तै आँधीबेहरी र बाढीको तत्काल लागत वहन गर्न मद्दत गर्न कोष स्थापना गर्ने लामो-प्रतीक्षित प्रावधान समावेश गरेको छ। । गरिब राष्ट्रहरूका लागि ऐतिहासिक जित भए पनि, तथापि, कसले तिर्ने, कति र कसलाई फाइदा हुन्छ भन्ने विवरणहरू अर्को वर्षसम्म निर्णय हुने छैन, जब एक संक्रमणकालीन समितिले नोभेम्बरमा कोप २८  मा अपनाउने देशहरूका लागि सिफारिसहरू गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।

युरोपेली संघ जलवायु परिवर्तनसँग लड्न अग्रभागमा

२०२२ मा, युरोपेली संघ - चीन र अमेरिका पछि विश्वको तेस्रो ठूलो उत्सर्जनकर्ता - निस्सन्देह ग्लोबल वार्मिंग विरुद्धको लडाइमा आफूलाई निर्विवाद नेताको रूपमा खडा गरेको छ। युरोपेली हरित सम्झौताको एक भागको रूपमा, एउटा योजना जसले सन् २०३० सम्ममा १९९० को स्तरको तुलनामा कार्बन उत्सर्जनमा ५५% कटौती गर्ने र मध्य शताब्दीसम्ममा कार्बन तटस्थताको ब्लकको महत्वाकांक्षी लक्ष्यहरू तर्फ स्पष्ट मार्ग तय गरेको छ, EU ले व्यापक कानून पारित गर्यो र स्वीकृत गर्यो। नयाँ नियमहरू जसले यसको २७ सदस्य राष्ट्रहरूलाई उनीहरूको जलवायु लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न ट्र्याकमा राख्नेछ।

अक्टोबरमा, युरोपेली संसद र काउन्सिलले सन् २०३५ सम्ममा जीवाश्म इन्धनका कार र भ्यानहरूको सबै बिक्रीमा प्रभावकारी रूपमा प्रतिबन्ध लगाउने सम्झौतामा पुग्यो, जुन ब्लकको कुल हरितगृह ग्यास उत्सर्जनको लगभग ३०% यातायात क्षेत्रले ओगटेको छ भन्ने कुरालाई ध्यानमा राख्दै एउटा महत्त्वपूर्ण कदम हो। तेल को एक तिहाई प्रयोग। इयु प्रभावकारी रूपमा विश्वको पहिलो (र अहिलेको लागि मात्र) सबै इलेक्ट्रिक जाने क्षेत्र हो। यस्तै कानूनहरू हालै क्यालिफोर्निया र न्यूयोर्क राज्यले अपनाएका थिए, किनकि दुवै अमेरिकी राज्यहरूले घोषणा गरे कि उनीहरूले २०३५ सम्ममा ग्यासबाट चल्ने कारहरूको बिक्रीमा प्रतिबन्ध लगाउनेछन्।

हालसालै, ब्रसेल्सले प्याकेजिङ फोहोरमा नयाँ ब्लक-वाइड नियमहरू घोषणा गर्‍यो - जुन हाल सबै नगरपालिकाको ठोस फोहोरको ३६ प्रतिशत हो - र कार्बन हटाउने परियोजनाहरूलाई प्रमाणित गर्न नयाँ योजना प्रस्ताव गरेको छ, यद्यपि मुख्य विवरणहरू पछिको बिन्दुमा काम गरिनेछ। इयु सांसदहरूले पनि शिपिंग उद्योगलाई ब्लकको उत्सर्जन व्यापार प्रणाली (इटिएस) मा थप्न सहमत भए, यो निर्णय जसले प्रभावकारी रूपमा जहाजहरूलाई उनीहरूको कार्बन डाइअक्साइड, मिथेन, र नाइट्रोजन डाइअक्साइड उत्सर्जनको लागि ब्लक भित्रको यात्राको लागि भुक्तान गर्न बाध्य पार्छ र यसले मापन गर्न दबाब थप्छ। हरियो पूर्वाधार र प्रविधिहरू।

अन्तमा, इयु देशहरूले स्टिल, आल्मुनियम, सिमेन्ट, मल र बिजुली लगायतका आयातित वस्तुहरूलाई लक्षित गर्दै विश्वको पहिलो कार्बन सीमा शुल्कमा सहमत भए, जसमा विदेशी र स्वदेशी कम्पनीहरूले उनीहरूसँग सम्बन्धित कार्वन उत्सर्जनलाई कभर गर्न अनुमतिहरू किन्न आवश्यक छ।

आइआरएले  जलवायु संकट सँग लड्न अमरिकी डलर ३६९ बिलियन छुट्याएको छ। विज्ञहरूले सन् २०३० सम्ममा अमेरिकी उत्सर्जनमा सन् २००५ को स्तरबाट ४०% कमी आउने भविष्यवाणी गरेका छन्, जसले देशलाई सन् २०५० सम्ममा नेट शून्यमा पुग्ने आफ्नो प्रतिबद्धताको एक कदम नजिक ल्याउनेछ।

विश्वको जैवविविधता जोगाउन वित्तिय उपलब्ध गराउन सहमत भए देशहरू

डिसेम्बरमा, १९५ देशका प्रतिनिधिहरू मोन्ट्रियल, क्यानडामा भेला भए, जैविक विविधतासम्बन्धी महासन्धिमा संयुक्त राष्ट्र संघको पक्षहरूको सम्मेलनको लागि, अन्यथा कोप १५  भनेर चिनिन्छ। यहाँ, वार्ताकारहरूलाई दशकको अन्त्यसम्ममा जैविक विविधता नोक्सान रोक्न र उल्टाउने विश्वव्यापी कार्य योजना सुरक्षित गर्ने जिम्मेवारी दिइएको थियो।

३० गुणा ३० लक्ष्य बाहेक २०३० सम्ममा विश्वको कम्तिमा ३० प्रतिशत भूमि, अन्तर्देशीय पानी, तटीय क्षेत्रहरू र महासागरहरू जोगाउने महत्वाकांक्षी योजना, वार्ताकारहरूले निजी र सार्वजनिक क्षेत्र दुवैबाट जैविक विविधता पहलका लागि प्रति वर्ष अमेरिकी डलर २०० बिलियन विनियोजन गर्न सहमत भए। । विकसित देशहरूले २०२५ देखि वार्षिक २५ अर्ब अमेरिकी डलर र दशकको अन्त्यसम्ममा विश्वव्यापी वातावरणीय सुविधा अन्तर्गत सिर्जना गरिने नयाँ जैविक विविधता कोषमार्फत गरिब राष्ट्रहरूलाई ३० अर्ब डलर उपलब्ध गराउने वाचा गरेका छन्।

सम्मेलन इतिहासको महत्त्वपूर्ण समयमा आयो। जैवविविधता हानि अहिलेसम्म रेकर्ड गरिएको सबैभन्दा छिटो गतिमा भइरहेको छ, जसले हाम्रो ग्रह र मानवहरूको जीवन र अस्तित्व यसमा निर्भर रहेको संरक्षण र इकोसिस्टम व्यवस्थापनलाई निर्णायक बनाउँदैछ। यस वर्षको सुरुमा विश्व वन्यजन्तु कोष  द्वारा प्रकाशित एउटा गम्भीर प्रतिवेदनले विगत ५० वर्षमा विश्वले आफ्नो वन्यजन्तुको जनसंख्याको लगभग ६९ प्रतिशत गुमाएको पत्ता लगाएको छ। अध्ययनले यो पनि सुझाव दिन्छ कि ताजा पानीका प्रजातिहरू पनि  प्रभावित भएका छन्, केवल आधा शताब्दीमा औसतमा ८३ प्रतिशत घटेको छ। धेरै माछा मार्ने प्रजातिहरू मध्ये गुलाबी डल्फिन र हार्लेक्विन भ्यागुताहरू छन्।

अमेजनमा आशा

वर्षौंको निरन्तर वन फँडानी र जलवायु अस्वीकृत जैर बोल्सोनारो अन्तर्गत जंगली आगलागीमा तीव्र वृद्धि पछि, लुलाको आश्चर्यजनक पुनरागमनले जलवायु परिवर्तन विरुद्धको ब्राजिलको लडाइमा एउटा मोड लियो र अमेजनको भविष्यको लागि आशा जगायो, विश्वको सबैभन्दा ठूलो वर्षावन र सबैभन्दा जैविक रूपमा एक। बिभिन्न पारिस्थितिक प्रणाली, तीस लाख प्रजातिका बिरुवा र जनावरहरूको घर।

बोल्सोनारोको अध्यक्षताको समयमा, अमेजनको वन विनाश १५ वर्षको उच्चमा पुग्यो, वैज्ञानिकहरूले चेतावनी दिएका थिए  कि नतिजाहरू  विश्वभर महसुस हुनेछ। सेप्टेम्बर अझै अर्को रेकर्ड-ब्रेक महिना चिन्ह लगाइयो, लगभग १,४५५ वर्ग किलोमिटर (५६३ वर्ग माइल) कभरेज गुम्यो। यो एक वर्ष अघिको भन्दा अचम्मको ४८% बृद्धि हो र हालको रेकर्ड भन्दा बढि हो, जुन सेप्टेम्बर २०१९ मा हिट भएको थियो।

आफ्नो चुनावी अभियानको दौडान, लुलाले अमेजन वन फँडानी विरुद्ध लड्ने र व्यापक वातावरणीय विनाश र आदिवासी समुदायको विस्थापनका लागि जिम्मेवार अवैध सुन खानी, लगरहरू र पशुपालनहरूमाथि कारबाही गर्ने वाचा गरे।

नवनिर्वाचित राष्ट्रपतिले कोप २७ मा को दोस्रो हप्ताको दौडान अर्थपूर्ण उपस्थिति देखाए, यसो भने कि जलवायु परिवर्तनले आफ्नो सरकारमा उच्चतम प्रोफाइल हुनेछ: "संरक्षित अमेजन बिना संसारको लागि कुनै जलवायु सुरक्षा छैन।

अर्थ डट ओराजीबाट