काठमाडौं - जाडो आउँदा कम्बलको प्रयोग कहिले सुरु गर्ने भन्ने सम्बन्धमा हामी सबैको फरक-फरक प्राथमिकताहरू छन् । कार्यालयमा थर्मोस्ट्याट (तापमान नियन्त्रण यन्त्र) को सेटिङलाई लिएर पुरुष र महिला कर्मचारीहरू बीच झगडा हुनु सामान्य हो । वास्तवमा, अनुसन्धानकर्ताहरुले महिलाहरु पुरुषको तुलनामा कोठा भित्र उच्च तापमान रुचाउँछन् । तर, महिलालाई पुरुषभन्दा बढी चिसो महसुस हुनुको पछाडि कुनै विज्ञान छ त ?

लगभग उस्तै तौल भए पनि, महिलाको शरीरमा तातो उत्पादन गर्न पुरुषको तुलनामा कम मांसपेशी हुन्छ । महिलाहरूको छाला र मांसपेशीहरू बीचको शरीरमा बोसो बढी हुन्छ, त्यसैले तिनीहरूको छाला पनि चिसो महसुस हुन्छ किनभने तिनीहरूको छाला रक्त नलीहरूबाट अलि टाढा हुन्छ । महिलाहरूमा पनि पुरुषको तुलनामा कम मेटाबोलिक दर हुन्छ, जसले चिसो मौसममा गर्मी उत्पादन गर्ने क्षमतालाई कम गर्छ, र तापमान कम हुँदा महिलाहरूलाई तुलनात्मक रूपमा चिसो महसुस हुन्छ ।

महिलामा ठूलो मात्रामा पाइने हर्मोन ‘एस्ट्रोजेन’ र ‘प्रोजेस्टेरोन’को शरीर र छालाको तापक्रममा निकै महत्व हुन्छ । ‘एस्ट्रोजेन’ ले रगतका नसाहरू फराकिलो बनाउँछ र ‘प्रोजेस्टेरोन’ हर्मोनले छालाका नसाहरू साँघुरो बनाउँछ । यसको मतलब भित्री अंगहरूलाई न्यानो राख्न निश्चित क्षेत्रमा कम रगत प्रवाह हुनेछ, जसले महिलाहरूलाई चिसो महसुस गराउँछ ।

महिनावारी चक्रसँगै महिनाभर हर्मोनको सन्तुलन परिवर्तन हुन्छ । यी हर्मोनका कारण महिलाको हात, खुट्टा र कान पुरुषको तुलनामा करिब तीन डिग्री सेल्सियसले चिसो हुन्छ ।

महिनावारीको दुई साता पछि महिलाको आन्तरिक शरीरको तापक्रम उच्च हुन्छ किनभने हर्मोन 'प्रोजेस्टेरोन' को स्तर बढ्दै जान्छ । यद्यपि महिलाको हात र खुट्टा पुरुषको तुलनामा चिसो हुन्छ, तिनीहरूको भित्री अंगहरूको औसत तापक्रम उच्च हुन्छ ।

धेरै प्रजातिका चराचुरुङ्गी र स्तनपायीहरूमाथि गरिएको अध्ययनअनुसार पुरुषहरू सामान्यतया चिसो ठाउँमा बस्न रुचाउँछन् भने महिलाहरूले न्यानो वातावरणमा बस्न रुचाउँछन् । तर चमेराहरू पहाडको चिसो, उच्च चुचुराहरूमा आराम गर्छन्, जबकि महिला चमेरोहरू अपेक्षाकृत न्यानो उपत्यकाहरूमा बस्छन् ।