काठमाडौं – जलवायु परिवर्तनको असर मानव स्वाथ्यमा गम्भिर रूपमा पर्न थालेको छ । पछिल्लो एक अध्ययनले अत्यधिक उच्च तापक्रमको सम्पर्कमा हुँदा बच्चाको समयपूर्व जन्मने खतरा औसत ६० प्रतिशतले बढ्न सक्ने खुलासा गरेको छ ।

फ्लिन्डर्स युनिभर्सिटीसँग सम्बद्ध शोधकर्ताहरूले गरेको यस अध्ययनका अनुसार जलवायु परिवर्तनको प्रत्यक्ष सम्बन्ध बालबालिकाको स्वास्थ्यसँग छ । जलवायु परिवर्तनका कारण विश्वमा समयपूर्व सन्तान जन्माउने मात्रै होइन अन्य प्रजनन् समस्या पनि बढ्दै गएको छ । यसका साथै श्वासप्रश्वाससम्बन्धी रोग र यसबाट मृत्यु हुनेको संख्या पनि बढेको छ ।

जसका कारण पहिलेको तुलनामा धेरै बालबालिका अस्पताल जान बाध्य छन् । यदि हेर्ने हो भने, यो जलवायु परिवर्तनको तितो वास्तविकता हो जुन संसारभरका बालबालिकाले सामना गरिरहेका छन् ।

गर्भावस्थाको ४० हप्तापछि बच्चा जन्मिएमा त्यो जन्मलाई सामान्य मानिन्छ । तर, गर्भावस्था को ३७ हप्ता अघि भ्रूणको जन्मलाई असामान्य मानिन्छ । यस समस्यालाई सम्बोधन गर्न विश्वव्यापी कदम चालिएन भने यो डरलाग्दो वास्तविकताले आगामी पुस्ताका लागि बालबालिकाको स्वास्थ्यलाई हानि पु¥याउने चेतावनी पनि अनुसन्धानले दिएको छ ।

बालबालिकाको स्वास्थ्यलाई कस्तो असर ?
यो अध्ययन वेस्टर्न अष्ट्रेलिया विश्वविद्यालय र टेलिथन किड्स इन्स्टिच्युटसँग सम्बद्ध अनुसन्धानकर्ता डा लुइस वेइडा र फ्लिन्डर्स युनिभर्सिटीसँग सम्बद्ध प्रोफेसर कोरी ब्राडशको नेतृत्वमा गरिएको हो । यस अध्ययनको नतिजा साइन्स अफ द टोटल इन्भाइरोमेन्ट जर्नलमा प्रकाशित भएको छ । यस अध्ययनको नतिजा अनुसार, अत्यधिक तापक्रमको जोखिमले समयपूर्व जन्मको जोखिम औसत ६० प्रतिशतले बढाउन सक्छ ।

यस अध्ययनमा, अनुसन्धानकर्ताहरूले विश्वका विभिन्न भागहरूमा प्रकाशित १६३ स्वास्थ्य सम्बन्धी अध्ययनहरूको विश्लेषण गरेका छन् । अध्ययनका नतिजाहरूले भविष्यका पुस्ताको स्वास्थ्यमा जलवायु परिवर्तनका नकारात्मक असरसँग जुध्न योजना बनाउन सरकारहरूलाई सहयोगी साबित हुने अनुसन्धानकर्ताहरूको विश्वास छ ।

यस अध्ययनसँग सम्बद्ध अनुसन्धानकर्ता प्रोफेसर कोरी ब्राडशा भन्छन्, ‘विश्व तथ्यांकले समयपूर्व बच्चा जन्माउने दरमा उल्लेख्य वृद्धि भएको देखाएको छ, जसले लाखौं बालबालिकालाई जीवनभरको जटिलता निम्त्याउन सक्छ ।’

अनुसन्धानका अनुसार बालबालिकाले सामना गर्ने स्वास्थ्य समस्या मौसमको चरममा निर्भर गर्छ । उदाहरणका लागि, अत्यधिक चिसोले श्वासप्रश्वाससम्बन्धी रोगहरूलाई जन्म दिन्छ । एकै समयमा, खडेरी वा भारी वर्षाका कारण बालबालिकाको विकासमा बाधा पुग्न सक्छ ।

मौसमसँग सम्बन्धित कतिपय घटनाले भविष्यमा बालबालिकाको स्वास्थ्यमा कस्तो असर पार्न सक्छ भनी जाँच्न यस्तो गरेको उनको भनाइ छ । ‘यस अवधिमा हामीले जलवायु परिवर्तन र बालबालिकाको स्वास्थ्यबीच धेरै प्रत्यक्ष सम्बन्धहरू पत्ता लगाएका छौं,’ उनले भने, ‘सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण सम्बन्ध अत्यधिक तापमानको कारण समयपूर्व जन्मको बीचमा भएको पाइयो, जसको जोखिम औसत ६० प्रतिशतले बढ्ने अपेक्षा गरिएको छ ।

उनका अनुसार विभिन्न वायु प्रदूषकले बालबालिकाको स्वास्थ्यमा तापक्रमभन्दा कम प्रभाव पारेको छ । तर, अधिकांश प्रदूषणले स्वास्थ्यमा असर गर्छ, जुन चिन्ताजनक छ । अनुसन्धानका अनुसार बालबालिकाले सामना गर्ने स्वास्थ्य समस्या मौसमको चरममा निर्भर गर्छ । उदाहरणका लागि, अत्यधिक चिसोले श्वासप्रश्वाससम्बन्धी रोगहरूलाई जन्म दिन्छ । एकै समयमा, खडेरी वा भारी वर्षाका कारण बालबालिकाको विकासमा बाधा पुग्न सक्छ ।

पीएलऔएस मेडिसिन जर्नलमा प्रकाशित अर्को अनुसन्धानले वायु प्रदूषणका कारण विश्वव्यापी रूपमा हरेक वर्ष करिब ५९ लाख नवजात शिशु समयअघि नै जन्मिने गरेको खुलासा गरेको छ । हालै संयुक्त राष्ट्रसंघले जारी गरेको ‘बोर्न टु सूनः डिकेड अफ एक्सन अन प्रिटर्म बर्थ’ नामक प्रतिवेदनअनुसार विश्वभर हरेक दुई सेकेण्डमा एक नवजात शिशुको समयभन्दा अघि नै जन्म भइरहेको छ भने अर्कोतर्फ यी मध्ये प्रत्येक शिशुको ४० सेकेण्डमा मृत्यु हुने गरेको छ ।

यसको अर्थ संसारमा जन्मिने प्रत्येक दशौं बच्चा समयअघि नै जन्मन्छ । यदि हामीले २०२० मा यी बालबालिकाको कुल संख्यालाई हेर्दा यो संख्या १.३४ करोड रहेको थियो । जसमध्ये ४५ प्रतिशत जन्म पाँच देश भारत, पाकिस्तान, नाइजेरिया, चीन र इथियोपियामा रेकर्ड गरिएको थियो ।